“Begirale, noiz arte gaua? Begirale, noiz arte gaua?” Eta begiraleak erantzun: “Egunsentia badator, baina gaua ere bai berriro. Berriro galdetu nahi baduzue, etorri berriro eta galdetu”
Homo Sapiens, oraindik oso berria den espezie honetako kideok 8.000 milioi biztanleko muga gainditu dugu lehen aldiz Lurraren historian, suz, urez eta biziz idatzia den historian. Ez zait mugarri loriatsua iruditzen, alarma-seinale kezkagarria baizik. Ez dugu ezer ospatzeko, eta bai, ordea, asko hausnartzeko arlo guztietan. Datu horrek erronka etiko, ekologiko, filosofiko eta erlijioso larri eta […]
https://josearregi.com/wp-content/uploads/2020/08/Recurso-22-1-300x155.png00José Arregihttps://josearregi.com/wp-content/uploads/2020/08/Recurso-22-1-300x155.pngJosé Arregi2022-11-24 09:47:172022-11-24 09:47:178.000 milioi biztanle
EL PAÍS egunkarian irakurtzen dut: “Gizonek arazoak izango dituzte hamarkada bat eskas barru ugalkorrak izateko, erritmo hau jarraitzekotan: eiakulazio bakoitzeko espermatozoideen kopurua etengabe jaitsi baita duela ia mende batetik hona. Bere kontzentrazioa ere duela 50 urtekoaren erdia baino gutxiagora jaitsi da, antzutasunaren atarira hurbilduz. Eta jaitsieraren erritmoa bizkortu egin da mende honetan, bikoiztu. 53 herrialdetako […]
https://josearregi.com/wp-content/uploads/2020/08/Recurso-22-1-300x155.png00José Arregihttps://josearregi.com/wp-content/uploads/2020/08/Recurso-22-1-300x155.pngJosé Arregi2022-11-20 13:17:072022-11-20 13:17:07Homo Sapiens: hil ala bizi
Ez galdetu zenbat hil ziren, ezta zenbat zauritu ere. – Ehundaka, diote. Ehun gora behera, nori axola dio? Ez galdetu nola hil ziren. Ez galdetu heriotza horiek saihestu ahal izan ziren. Ez galdetu eskubiderik eta ogirik gabeko gazte afrikar batzuen aurkako krimen horren erantzukizunei buruz. Ez galdetu. Errua hildakoena da. Bortitzak, hildakoak dira. Erantzuleak, hildakoak […]
Ez zaigu gustatzen heriotzaz hitz egitea, gure eguneroko bizitzaren parte delarik, izan. Ez zaigu gustatzen heriotzari buruz hitz egitea, baina – edo, agian, zeren – heriotzak min ematen digu oraindik. Eta besteren heriotzak ematen digu minik handiena, uzten dituen bakardade abailduarekin eta hutsunearen tristurarekin, geratzen diren oroitzapen mingarriekin eta dolu itxi gabeekin, eta gertukoenen artean […]
https://josearregi.com/wp-content/uploads/2020/08/Recurso-22-1-300x155.png00José Arregihttps://josearregi.com/wp-content/uploads/2020/08/Recurso-22-1-300x155.pngJosé Arregi2022-11-08 13:09:452022-11-08 16:57:57Zer izango naiz hil ondoren?
Ageriko presentzia galdu zaigun guztien oroimenezko parabola Udazken-arratsalde batez parkean nengoen, bihotz-itxurako hostotxo polit bati begira liluraturik. Kolore gorrixka zuen eta adarretik zintzilik bezala zegoen, erortzear zirudiela. Denbora asko eman nuen berarekin eta galdera asko egin nizkion. Hostoa zuhaitzaren ama zela jakin nuen. Zuhaitza ama dela pentsatzen dugu normalean, eta hostoak kumeak, baina, hostoari begira, […]
Lurrean hedatzen ari den suntsipen lazgarriak Lurrak bere baitan duen sormen-misterio sakonari begira jartzen nau. Sormenaren seme-alaba gara, eta sormenaren arduradun. Arnasten dudan airearen sorkaria naiz, gorputz osoan zehar dabilkidan odolarena, elikatzen nauten substantziena, atomo eta molekulena, zelula eta ehunena, nire bizi-funtzioak betetzen dituzten organoena, 100 mila milioi inguru neuronen eta 100 bilioitik gora neurona-konexiorena, […]
2002an Espainiara egindako bidaiaren egunkarian, Oviedoko Moja Beneditarren Abadia bisitatu ondoren, Ernesto Sábato-k idazten du: Hitzik gabe utzi naute isiltasunak, nabearen altuerak, otoitzean ari zen jendeak. Antzinako tailuek, harrizko hormetan, gogorarazten dituzte fedeak milaka urtetan zehar gizakien ariman sagaraturik utzi dituen gertaerak, bizitzari eta heriotzari zentzua eman dieten, existentziako jazoera nagusiak solemnizatu dituzten eta zorigaitzaren […]
Joan den abuztuko lehen asteko arratsalde beroetan, Champigny-sur-Veude, ekilore-sail eta artasoro zabalez inguratutako herriska frantses lasaian, ezki baten itzalean, Béatrice Lebel-Goascozen doktore-tesia irakurri nuen, gogo biziz eta nahigabez aldi berean: Boquen entre utopie et révolution 1965-1976 (Boquen utopiaren eta iraultzaren artean) (Presses Universitaires Rennes, 2015). Kontaketa zirraragarria, Bernard Besret protagonista duena. Aspaldi utzi zion albiste […]
Komunitateari, euskal herrigintzari, kulturgintzari, feminismoari, gizadiaren eta gizatasunaren etorkizunari buruzko hausnarketa bakartian aurrera darraio Galo Martinez de la Pera-k. Mamiz eta distiraz jarraitu ere. Oraindik orain argitaratua du Emearen bidea supergizakiaren aroan (Alberdania 2022), estilo bikainean idatzia: sakon bezain arin, bristadak darizkiola, hari finez trebeki ehundua oso-osorik, hasi eta buka. Egungo munduak daraman bideari eta […]
Esnaera edo argitzapena ni indibidualaren eta azken Errealitatearen (sufiek Izaera Gorena deitzen dutenaren) arteko batasun bezala ulertzen da tradizioan zehar. Esnaerak Osotasuna edo Ez-dualtasuna sorrarazten du, zeinak, errealitate osoa barne hartuz, gizabanakoari azken askatasunaren eta erabateko betetasunaren sentsazioa transmititzen dio. (…). Azken Errealitate hori ageriko ororen agerpenaren aingura da, eta ez hori bakarrik, baizik eta, […]
8.000 milioi biztanle
/ Argibideak /by José ArregiHomo Sapiens, oraindik oso berria den espezie honetako kideok 8.000 milioi biztanleko muga gainditu dugu lehen aldiz Lurraren historian, suz, urez eta biziz idatzia den historian. Ez zait mugarri loriatsua iruditzen, alarma-seinale kezkagarria baizik. Ez dugu ezer ospatzeko, eta bai, ordea, asko hausnartzeko arlo guztietan. Datu horrek erronka etiko, ekologiko, filosofiko eta erlijioso larri eta […]
Homo Sapiens: hil ala bizi
/ Zirrintak /by José ArregiEL PAÍS egunkarian irakurtzen dut: “Gizonek arazoak izango dituzte hamarkada bat eskas barru ugalkorrak izateko, erritmo hau jarraitzekotan: eiakulazio bakoitzeko espermatozoideen kopurua etengabe jaitsi baita duela ia mende batetik hona. Bere kontzentrazioa ere duela 50 urtekoaren erdia baino gutxiagora jaitsi da, antzutasunaren atarira hurbilduz. Eta jaitsieraren erritmoa bizkortu egin da mende honetan, bikoiztu. 53 herrialdetako […]
Ez galdetu
/ Zirrintak /by José ArregiEz galdetu zenbat hil ziren, ezta zenbat zauritu ere. – Ehundaka, diote. Ehun gora behera, nori axola dio? Ez galdetu nola hil ziren. Ez galdetu heriotza horiek saihestu ahal izan ziren. Ez galdetu eskubiderik eta ogirik gabeko gazte afrikar batzuen aurkako krimen horren erantzukizunei buruz. Ez galdetu. Errua hildakoena da. Bortitzak, hildakoak dira. Erantzuleak, hildakoak […]
Zer izango naiz hil ondoren?
/ Argibideak /by José ArregiEz zaigu gustatzen heriotzaz hitz egitea, gure eguneroko bizitzaren parte delarik, izan. Ez zaigu gustatzen heriotzari buruz hitz egitea, baina – edo, agian, zeren – heriotzak min ematen digu oraindik. Eta besteren heriotzak ematen digu minik handiena, uzten dituen bakardade abailduarekin eta hutsunearen tristurarekin, geratzen diren oroitzapen mingarriekin eta dolu itxi gabeekin, eta gertukoenen artean […]
Hostoa eta zuhaitza
/ Zirrintak /by José ArregiAgeriko presentzia galdu zaigun guztien oroimenezko parabola Udazken-arratsalde batez parkean nengoen, bihotz-itxurako hostotxo polit bati begira liluraturik. Kolore gorrixka zuen eta adarretik zintzilik bezala zegoen, erortzear zirudiela. Denbora asko eman nuen berarekin eta galdera asko egin nizkion. Hostoa zuhaitzaren ama zela jakin nuen. Zuhaitza ama dela pentsatzen dugu normalean, eta hostoak kumeak, baina, hostoari begira, […]
Sorkari, sortzaile, sortzear
/ Argibideak /by José ArregiLurrean hedatzen ari den suntsipen lazgarriak Lurrak bere baitan duen sormen-misterio sakonari begira jartzen nau. Sormenaren seme-alaba gara, eta sormenaren arduradun. Arnasten dudan airearen sorkaria naiz, gorputz osoan zehar dabilkidan odolarena, elikatzen nauten substantziena, atomo eta molekulena, zelula eta ehunena, nire bizi-funtzioak betetzen dituzten organoena, 100 mila milioi inguru neuronen eta 100 bilioitik gora neurona-konexiorena, […]
Misterioaren aurrean isilik
/ Argidunak, Zirrintak /by José Arregi2002an Espainiara egindako bidaiaren egunkarian, Oviedoko Moja Beneditarren Abadia bisitatu ondoren, Ernesto Sábato-k idazten du: Hitzik gabe utzi naute isiltasunak, nabearen altuerak, otoitzean ari zen jendeak. Antzinako tailuek, harrizko hormetan, gogorarazten dituzte fedeak milaka urtetan zehar gizakien ariman sagaraturik utzi dituen gertaerak, bizitzari eta heriotzari zentzua eman dieten, existentziako jazoera nagusiak solemnizatu dituzten eta zorigaitzaren […]
Bernard Besret: Boquen-go utopia
/ Argibideak, Argidunak /by José ArregiJoan den abuztuko lehen asteko arratsalde beroetan, Champigny-sur-Veude, ekilore-sail eta artasoro zabalez inguratutako herriska frantses lasaian, ezki baten itzalean, Béatrice Lebel-Goascozen doktore-tesia irakurri nuen, gogo biziz eta nahigabez aldi berean: Boquen entre utopie et révolution 1965-1976 (Boquen utopiaren eta iraultzaren artean) (Presses Universitaires Rennes, 2015). Kontaketa zirraragarria, Bernard Besret protagonista duena. Aspaldi utzi zion albiste […]
“Emearen bideaz” zenbait galdera
/ Argibideak /by José ArregiKomunitateari, euskal herrigintzari, kulturgintzari, feminismoari, gizadiaren eta gizatasunaren etorkizunari buruzko hausnarketa bakartian aurrera darraio Galo Martinez de la Pera-k. Mamiz eta distiraz jarraitu ere. Oraindik orain argitaratua du Emearen bidea supergizakiaren aroan (Alberdania 2022), estilo bikainean idatzia: sakon bezain arin, bristadak darizkiola, hari finez trebeki ehundua oso-osorik, hasi eta buka. Egungo munduak daraman bideari eta […]
Esnaera
/ Zirrintak /by José ArregiEsnaera edo argitzapena ni indibidualaren eta azken Errealitatearen (sufiek Izaera Gorena deitzen dutenaren) arteko batasun bezala ulertzen da tradizioan zehar. Esnaerak Osotasuna edo Ez-dualtasuna sorrarazten du, zeinak, errealitate osoa barne hartuz, gizabanakoari azken askatasunaren eta erabateko betetasunaren sentsazioa transmititzen dio. (…). Azken Errealitate hori ageriko ororen agerpenaren aingura da, eta ez hori bakarrik, baizik eta, […]