Animalia askok eta askok –harretatik ugaztunetara, intsektu, molusku, anfibio, arrain, narrasti eta hegaztiak tartean– mina sentitzen dute. Eta min zehatz eta isolatua ez ezik, organismoaren ondoez orokorra ere bai. Modu eta maila desberdinetan, baina sufritu egiten dute. Sufritzen duen bizi-komunitate bateko kide gara gizakiok, sufrimendu-komunitate planetario hain handia, non begiratze hutsak izutzen eta nahasten gaituen. […]
“Hori da dagoena”, diogu, ez dakigularik garbi zer berresten dugun: ala argitasun errealista ala utzikeria etsia. Hori da dagoena, eta ez da posible besterik. Halaxe dira gauzak, eta ez zait posible zutitzea, itxaropen izatea, arnasa hartzea, konfiantza neureganatzea, ezer kreatzea: bestelako izatea eta izanaraztea. Zer da, ordea, posible, zer da inposible? Jose Angel Valenterentzat (1929-2000), […]
Agur, Joan Mari, lagun maite. Agur eta omen, Altzako seme, bihoztun haltz, zuhaitzen maitale. Zuhaitz tantaia izan haiz hi heu ere, erroak lurrean sakon eta adarrak zerurantz zabal. Agur eta omen hiri. Minez bildu gaituk, ez halere samindurik. Izan haizen eta maite genuen forma galdu dugun honetan, In principium hire poema zetorkidak gogora: “Begiak dakusa, […]
[“Nafarroako liburutegian” (Iruñea) emandako hitzaldia, 2023ko martxoaren 27an; https://www.youtube.com/watch?v=U-pYHo5j3NE&t=614s ] Espiritualtasuna eta sufrimendua ziklo honen antolatzaileek bakardadeari eta sufrimenduari buruz hitz egitea proposatu zidatenean, terminoen anbiguotasunari erreparatu nion lehenengo –askotan gertatzen zaidan bezala–, kasu honetan bakardadea terminoaren anbiguotasunari, eta berau argitu beharrean. Hortik hasiko naiz. Bada bakardade bat herio-zauriz zauritzen gaituena. Vae soli! (Errukarria bakarrik […]
Atzo, apirilak 12, 88 urte zituela, hil zen Jacques Gaillot, 1982tik 1995era Évreuxe-ko (Frantzia) gotzaina, gizon baketsu eta kementsua, baztertutako guztientzako justizia zale sutsua, Jesusen Berri Onaren, senidetasunezko munduaren, gizatasunezko Elizaren profeta. Soldadutzaren aurkako kontzientzia-eragozpena babestu zuen; apartheida, armen salmenta eta kolonialismo-mota guztiak salatu zituen; ekintza bakezaleak eta antimilitarrak bultzatu zituen; Irakaskuntza Laikoaren alde egin […]
Pazkoa dugu berriro. Jesus profeta gurutziltzatuaren, kristauontzat gurutziltzatu guztien itxaropenaren irudi paregabea denaren Pazkoa. Udaberriko lehen ilargi beteko Pazkoa da, hainbat eta hainbat kulturak milaka urtez gure aro kristaua baino lehenagotik ospatu izan dutena: txinatarrek, indiarrek, sumertarrek, babiloniarrek eta hebrearrek, eta erdialdeko Amerikako maia-herriek, zeinek, beren lurrari horrela deitu baino milaka urte lehenago jada, ilargiaren […]
Aste Santuak zentzua har lezake kristau mitoarekin bat ez datozenentzat ere, baldin eta balitz, ez duela bi mila urteko gizon baten heriotza basatiaren errebindikazioa soilik, baizik eta baita garai hartan boterearen zorroztasunaren biktima izan zirenen –Jerusalemgo kanpoaldean Jesusekin batera gurutziltzatuak barne– duintasun urratuaren erreibindikazioa ere. Oroitzapen horrek are garrantzia handiagoa izango luke agian, baldin eta […]
Nikolas V.a aita santuak “baimen osoa eta librea” eman zion Portugalgo Koroari, afrikar hedapenean “sarrazenoak eta paganoak harrapatzeko eta menpeko bihurtzeko” ( Dum Diversas Bulda, 1452). Alexandro VI.a Borgiak bedeinkatu egin zuen espainiarrak Amerikara joatea eta domeinuak Gaztelaren eta Portugalen artean nola banatu erabaki (Inter Caetera Bulda, 1493). Aita santuen testu horiek eta beste batzuek […]
(Txemi Santamariaren Isiltasunean jolaska-ri Hitzaurrea) “Lasaitasun eta bakerako hezten ote dugu?”. Horra liburu labur bezain mardul honen abiapuntuko hitzak, galde-ikur beltzaz buruturik eta espazio huts zurian bildurik. Galdeikurraren hutsarte zurian kakoturik, zintzilik kokaturik, geratzen da irakurlea ere, hustasun zuri isilari adi. Eta bare. Horra garamatzate Txemi Santamaria adiskidearen orrialdeok. Teologoa, psikologoa eta psikoterapeuta dugu. Azken […]
Frantzisko aita santuaren 10 urteko balantzea 2013ko azaroan, aukeratu eta 8 hilabetera, Frantzisko aita santuak bere dokumentu handietako lehena argitaratu zuen, berak idatzitako edo sinatutako testurik onena niretzat: Evangelii Gaudium Exortazio Apostolikoa. Pregoi programatikoa bezala izan zen. Udaberriko pregoia bezala. Lukasen kontakizun ebanjelikoak, Nazareteko sinagogan, bere misio profetikoaren inaugurazio-eszenan hartan, Jesusen ahotan jartzen dituen hitz […]